Sabra ve Şatilla’nın izinde Vadimdeki Gözyaşları

Lübnan iç savaşı sırasında, İsrail destekli Lübnanlı Falanjist milislerin 16 Eylül 1982 tarihinde Filistinli mültecilerin barındığı Sabra ve Şatilla kamplarına düzenlediği baskında, aralarında kadınlar ve çocuklarında olduğu binlerce Filistinli mülteci katledilmişti. Katliamın perde arkasında dönemin İsrail Savunma Bakanı aşırı sağcı siyasetçi Ariel Şaron olduğu anlaşılmıştı. Lübnan asıllı Kanadalı yönetmen Maryanne Zehil’in son filmi Vadimdeki Gözyaşları (The Valley of Tears) da bu katliama odaklanıyor. Zehil’in filmi, akıllara aynı katliamı İsrail perspektifinden anlatan Ari Folman imzalı animasyon film Beşir’le Vals’i getiriyor. Her iki filmin ortak noktaları; bireysel bir hikâyeden yola çıkarak toplumsal hafızaya odaklanıyor oluşları ve unutmak, unutturulmak istenenleri bir şeklide hatırlatmaları, geçmişin acılarını bireysel öykülemeler üzerinden bugüne taşımaları.

Film, açılışını Kanada Montreal’de yapıyor. Orta yaşlarının sonlarında bir yayınevi editörü olan ve Ruanda soykırımı hakkında kitabı bulunan Marie, isimsiz gelen mektuplarla katliamı yaşamış Filistinli mülteci çocuk Ali’nin hikâyesine ortak olur. Daha sonra isimsiz mektupların yazarı, Lübnanlı olduğunu söyleyen Joseph’le tanışarak hikâyenin eksik parçalarını öğrenmeye ve gizemi çözmeye çalışır. Bu esnada Joseph’le bir ilişkiye dönüşme ihtimali zayıf olan yakınlaşması başlar. Fakat Joseph sır dolu bir adamdır ve kişisel hikâyesinin gerçeklerini bir türlü açmaz. Yapması gereken bir görevi ve kendisi için tasarladığı bir son vardır. Mektupların asıl sebebi de yaşadıklarının toplumsallaşması gerekliliği ve geleceğe dair bir öğüt verme, bir hatırlatmada bulunma amacıdır. Joseph, bu konularda tecrübeli Marie’yle bu yüzden gizli bir temas kurmuştur. Marie ise bu isteği geri çevirmez ve Joseph’in geleceğe taşımak istediği kişisel öyküye dâhil olur ve bu öykünün eksik parçalarını tamamlamak için Lübnan’a doğru yola çıkar. Burada Joseph’in ailesinin hayatta kalan diğer üyelerine ve hikâyenin kalan kısmına dair gerçeklere ulaşır. Bu noktada Sabra ve Şatilla katliamlarının bugüne taşınmış izdüşümleri vardır.

Genel olarak başarılı bir anlatımla konuya yaklaşan Zehil, hikâyesinde Marie’nin bireysel yaşamına gereğinden fazla ağırlık veriyor. Bu durum, katliamın anlaşılmasında büyük bir engel oluşturmasa da odakla ilgili bir sorunu gündeme getiriyor.

» Vadimdeki Gözyaşları film sayfası