|
2019’un ilk on üç haftalık çeyreği 4 Nisan 2019 tarihindeki son seansların ardından tamamlandı. Önceki yılın son ayında ve yeni yılın ilk iki ayında yaşanan bir dizi sıra dışı uygulama, yeni yasa, gösterim tarihi değişiklikleri derken 2018 yılının ilk vizyon çeyreğine oranla 2019’da 7 milyon adet sinema bileti kaybı yaşandı.
Bilet satışları üzerindeki vergilendirmelerdeki düzensizliği ortadan kaldırmayı ve devletin kaybını en aza indirmeyi hedefleyen yeni yasa tasarısının -doğal olarak- kayıpta bir etkisi olduğu direkt olarak gözükmese de süreçle ortaya çıkan, zemindeki standartsızlık ve düzensizlik tüketici üzerinde büyük bir güvensizliğe sebep olmuşa benziyor.
Başka ülkelere göre ve Türkiye’nin eğlence, eğlenme ve eğlendirmede geçerli bilet fiyatlarına bakılırsa; bir sinema bileti birim fiyatının hala 'ortalama' olduğunu söyleyebiliriz. 2018’de yerli ve yabancı filmlerin yıllık bilet satışı ortalaması 12,74 TL.’yken bu yılın ilk çeyreğinde aynı oran 14,47 TL.
Tüketici üzerindeki güvensizliğin sebepleri sadece bilet fiyatlarındaki artıştan kaynaklanmıyor. Sinema izleyicisini tatmin etmeyen içerik, tarih değişiklikleri gibi tali sebeplerin de kayıp oranında payı büyük. Sinemaseverleri ürküten bu sebeplerin temelindeki bir takım başlıklar tüketiciden önce Türkiye sinemasının paydaşları üzerinde büyük rahatsızlığa sebep oldu. Yapımcılar ve sinema salonu işletmecileri ticari endişeler sebebiyle, sinema sezonu göstergelerinin en yüksekte olması beklenen döneminde, kendi risklerini en üst seviyeye taşıdı. Ve sonuç: 7 milyon bilet kaybı.
Altını çizmek gerekirse; ne filmlerden önce gösterilen perde reklamlarının süresinin uzunluğu, ne sinema dışı ürünlerle eşleştirilerek yapılan bilet kampanyaları, ne de güncel toplumsal veriler üzerinden, sağlıklı ve verimli olarak gerçekleştirilemeyen film gösterim tarihi tespitleri son yılların ilk çeyreklerinde sinema bileti satış adedini 20 milyonun altına düşürmemişti. Bu çarpıklıklara, usulsüzlüklere ve hatalara rağmen sinemaseverler gişelerden verilen ‘sadakat’ belgesini hep hak etmiştir.
Yeni milenyumun başından bugüne yıllık bilet satış adetleri yukarı ivmeyle seyretmiş, kendisini tekrarlayan içeriğe rağmen izleyici her hafta salondaki yerini almıştır. En basit saptama ve doğal bir tespit ile iki - üç yerli gişe filminin ilk çeyreğe denk gelen vizyon tarihini yılın son çeyreğine ötelemesi kayıptaki yegane sebep olarak gösterilebilir. Bu olasılığın hemen peşinden gişedeki kayıp gerçeğinin yıl sonunda 'çok daha büyük bir negatif tablo ile' karşımızda olacağını söylemek mecburidir.
Genel ekonomik piyasalarda güvensizlik ortamlarının negatif etki yarattığı aşikardır. Film yaşamında da sinemaseverle, film/içerik üreticileri arasındaki -başlangıçtan bugüne- yegane değer ‘güven’ olmuştur. Sinemaseverler üzerinde (tüketici/bilet alan) -ne sebeple olursa olsun- yaratılan güvensizlik gişe satışlarına doğrudan etki etmektedir. Ayrım çok keskindir; içerik üreticiler, sinemacılarımız, yapımcılarımız ‘bileti alana kadar’ ya da daha popüler bir deyişle ‘atı alan Üsküdar’ı geçti tavrını benimseyerek, tanıtımda dağları delip son jenerikte izleyicinin zihninde yemek borusunda kötü yağ kullanılmış bir hamur işi gibi yanmaya sebep oluyorsa uzun vadede kayıplar sürecektir.
Yürekten yakalayan, ağlatan, topluma ve yaşanılan coğrafyanın geçmişine ışık tutan, bilgilendiren, türüne münhasır, geren, korkutan, bütün salonu güldüren, duygulandıran ve anımsatan içeriklerin, büyük büyük hayalleri bütün aşamalarıyla prodüksiyona dönüştürerek tüketicinin önüne koyan üreticilerin ise önünde hiçbir engel yoktur. Ne 20 TL.’lik bilet fiyatı ne de -faraza- otuz dakikalık reklam süresi filminizin izlenmesine engel olabilecektir.
Sayısal değerlerle 2019’un ilk on üç haftası:
Kesinleşmeyen on üç haftalık satış: 17.454.043 adet. Geçen yılın aynı dönemindeki satış adedi: 24.737.157. Bu yıl yakalanabilen 17 milyonluk satış Türkiye sinema gişelerinde 2012 yılından bu yan görülen en düşük ilk çeyrek toplamı. Son beş yılda 20 milyon satışın altını görmeyen, 2013’te 18 milyonun üzerine çıkan ve 2012’de 2019’daki seviye ile aynı olan bir ‘ilk çeyrekler performansı’ndan bahsedebiliriz.
Bilet satışı adedi üzerinden durum ‘pek vahim’ olarak adlandırılamayabilir. Ne var ki üzerinde önceki yıla göre %15’lik bir artışa gidilen bilet satış fiyatlarına rağmen 2018’in ilk çeyreğinde elde edilen 307 milyonu aşkın gişe hasılatına karşın bu yıl 17,3 milyon adet bilet ile toplanan hasılat 251 milyon TL. Üzülerek eklemek gerekirse; 2017’nın ilk çeyrek hasılatı 301 milyon ve 2016’nın aynı döneminde gişe hasılatı toplamı 254 milyon TL.
2019’da, ilk on üç haftalık vizyon diliminde 800 bin bilet satışını aşmayı başaran film sayısı 4 olarak kaydedilirken aynı dönemin bir önceki yılında bu filmlerin sayısı ise 8. Geçen yılın ilk çeyreğini zirvede tamamlayan yeni filmlerin toplam bilet satış adedi 12 milyona ulaşırken, bu yılın ilk beşinin toplamı ise 7 milyon adet. (küsuratları belirtilmedi.)
Bir önceki yılın ilk çeyreğinde vizyona ilk kez çıkartılan film sayılarında toplamlar; yerli filmlerde 34 toplamda ise 84. (yabancı film sayısı 50) 2019’un ilk on üç haftasında; 36 Türkiye yapımı ile toplamda 95 film olarak gözlemlendi. (yabancı film sayısı 59)
Rapora konu olan dönemde 2019’un yeni yabancı vizyon filmleri bir önceki yıla göre 10 milyon TL. fazla hasılat elde etmeyi başarmış. Bir önceki yıl 75 milyon TL. olan yabancı filmler gişe hasılatı 85 milyon TL.’ye yükselirken bilet adedinde de her iki yılda 5,5 milyon adet yakalandı. Yerli filmler bilet kaybındaki düşüşün ne yazık ki tamamını kapsıyor. Yerli filmler için gerçekleşen 15 milyonluk dönemsel satış bu yıl 8 milyona gerilemiş durumda. Hasılatta ise 195 milyon TL.’lik brüt gelir 128 milyon TL.’ye düştü.
|
